نورپردازی و استفاده از نور برای فضای داخلی و بیرونی یک ویلا از فاکتورهای مهمی است که مورد توجه طراحان قرار می‌گیرد. با وجود نور مناسب است که زیبایی محیط دوچندان دیده می‌شود و اجسام نمود ظاهری بهتری پیدا می‌کنند. کاربرد صحیح رنگ ها در نورپردازی و انتخاب زاویه مناسب جهت تابش نور موجب ایجاد جلوه بصری خاصی خواهد شد. 

تنوع طرح‌های متنوع در محصولاتی که به عنوان اجزای روشنایی شناخته می‌شوند هر کدام تاثیر خاصی در محیط خواهند گذاشت. بازی با نور و کاربرد اصولی روشنایی در همه قسمت‌های ساختمان تاثیر جالب و شگفت ‌انگیز خود را می‌گذارد. زیبایی دیوارها، تزئینات روشنایی مربوط به محیط‌های آبی مانند استخر، چراغ‌های چمنی هر کدام زیبایی خاص خود را دارند. برای بهتر شدن جلوه ظاهری و هیجان‌انگیر شدن محیط باید طراحی کلی فضا مورد توجه بوده و بهترین انتخاب که متناسب با سبک معماری ویلا است به کار رود.

نورپردازی کاری تخصصی است که توجه به جزئیات در آن نقش مهمی ایفا می‌نماید. اگر نکات ریز و کاربردی در این مورد رعایت شوند در نتیجه فضایی که خلق می‌شود با تغییرات بزرگ و جالبی همراه خواهد شد.

در غیاب نور، حتی رنگ‌ها هم کیفیتشان را می‌بازند و اجسام، زیبایی‌شان را از دست می‌دهند. کافی است پا به قصری بگذارید که تمام پرده‌هایش تا انتها کشیده شده است، به این فکر کرده‌اید که چطور می‌توان زیبایی اطراف را لمس کرد یا شکوه قصر را ستود؟ مشاهده عکس زیر، مقصودمان را بهتر عیان می‌کند.

در حضور نور، حِس منتقل می‌شود، کافی است به مساجد دقت کنیم که چطور بازی با نور را برای تقویت حسِ معنوی به کار می‌گیرند. پس ما هم می‌توانیم از طریق بازی با نور، ویلایی بیافرینیم مملو از آرامش و حس ناب.

پیش از آن که رسماً بحث را آغاز کنیم بد نیست اشاره‌ای داشته باشیم به نکته ای که همه ما در حوزه طراحی و دیزاین داخلی ویلا با آن دست به یقه ایم. تغییر اندازه ویلا (بزرگ یا کوچک نشان دادن ویلا)، مسئله مهمی است که روزانه با آن کلنجار می‌رویم اما عموماً با راه و رسمش بیگانه‌ایم.

تمرکز بر نور، اثر مهمی بر این مقوله دارد، اگر بتوانید همه قسمت‌های محیط به انضمام دیوار و کنج‌ها را روشن جلوه دهید، محیط بزرگ‌تر به نظر خواهد آمد. حال اگر نوعی نورپردازی کنید که تنها مبلمان و قسمت مرکزی ویلا دیده شود، دید محدودتری رقم خواهد خورد که نتیجه‌اش کوچک به نظر رسیدن ویلاست.

با این مقدمات، به سراغ بحثی می‌رویم که مرکز ثقل بسیاری از مقالات و پژوهش‌های جهانی است، به سراغ نور می‌رویم.

نور عمومی، نور موضعی و نور دکوراتیو

در مقاله‌های پیشین عنوان کردیم در کلی‌ترین حالت ممکن نور دو نوع طبیعی و مصنوعی را شامل می‌شود. این بار مایلیم دسته بندی را یک لول (level) دیگر بسط دهیم و تخصصی‌تر مقاله را پیش ببریم.

در یک طبقه بندی جزئی‌تر، نور (اعم از طبیعی و خصوصی) را در سه دسته عمومی، موضعی و دکوراتیو جای می‌دهند. دانستن آنچه در ادامه خواهیم گفت شما را در طراحی و دیزاین داخلی ویلا، یاری خواهد کرد. اینگونه قادر خواهید بود رنگ‌ها را ماهرانه ترکیب کنید و اثری شگرف بیافرینید.

1. نور عمومی:

در این حالت استفاده از نور مصنوعی یا طبیعی به گونه ای اتفاق می‌افتد که نور به شکل یکدست بر تمام قسمت‌های ویلا حاکم می‌شود، هیچ نقطه‌ای تیره‌تر یا روشن‌تر از نقطه دیگر نیست، قسمتی برجسته تر به نظر نمی‌رسد و مکانی تیره تر مشاهده نمی‌شود.

اگر چراغ‌ها را در فواصل یکسان قرار دهیم، آنگاه تابش یکنواختی بر محیط حاکم خواهد شد که نتیجه اش، ایجاد نور عمومی است. اگر شدت روشنایی در قسمت‌های مختلف، اختلاف فاحشی با هم داشته باشند، مسبب خستگی چشم خواهد شد. عده‌ای معتقدند نام "نور از بالا" برای این نوع نور برازنده‌تر است.

به عقیده متخصصان طراح، بهترین نور، نور طبیعی است با این حال همیشه به حضور نور مصنوعی در ساعاتی از شبانه روز یا در مکان‌هایی که نور طبیعی به تنهایی برایشان کافی نیست، احساس نیاز می‌شود. در چنین مواقعی استفاده از نور عمومی ما را به هدف خواهد رساند. در حضور این نور، شاهد کمترین سایه خواهیم بود.

اگر مایلید در مکان از نور عمومی استفاده کنید پیشنهاد می‌شود در فواصل 600 تا 700 سانتی متری، یک منبع نور عمومی تعبیه نمایید تا یک خروجی یکنواخت و یکدست عاید شود. خاطرتان باشد در این حوزه نیز، رنگ پس زمینه (رنگ سقف) بر آنچه در نهایت می‌بینیم اثرگذار خواهد بود، سقف سفید، رفلکس بیشتری رقم خواهد زد و سقف تیره کاملاً برعکس.

2. نور موضعی:

فرض کنید می‌خواهید مطالعه کنید و دوست دارید واضح‌تر کتاب را ببینید، بی‌تردید به چراغ مطالعه متوسل می‌شوید تا نور بیشتری به کتاب بتاباند. خیاطی هم حکایت مشابهی دارد، مایلید در حضور نور قوی‌تر، این فعالیت را انجام دهید. در حضور نور موضعی، انگار محیط را به چند قسمت تقسیم کرده‌اید، گویی قسمتی را روشن‌تر نموده‌اید و به قسمتی اجازه نفوذ نور نداده‌اید.

معمولاً این نوع نور را نور کار هم می‌نامند. شدت تابش نور در این حالت زیاد است به طوریکه شاهد ایجاد سایه در اطرافش هستیم. نور موضعی را کنار یا در مقابلتان بگذارید در این صورت سایه بر نقطه کاری شما نمی‌افتد و به سادگی می توانید فعالیت مدنظر خود را انجام دهید. عنوان می‌کنند در نورپردازی موضعی بهتر است کلاهکی بر لامپ قرار بگیرد تا مانع از دیدن لامپ شود.

اگر دقت کرده باشید همیشه چراغ‌های مطالعه با کلاهکی بر سر، مشاهده می‌شوند، وجود این کلاهک از پراکندگی نور جلوگیری می‌کند و مهم‌تر از آن، مانع از مشاهده لامپ می‌شود که این امر به عدم خستگی چشم ختم خواهد شد.

3. نور دکوراتیو، نقطه‌ای یا متمرکز (accent):

هدف از نور دکوراتیو، تزریق زیبایی در محیط است. این مورد را به تفصیل قبلاً بررسی کرده‌ایم. نوعی نورپردازی که تنها نقطه‌ای خاص را مورد توجه قرار می‌دهد و تلاش در برجسته نشان دادن یک شیء یا یک قسمت از فضا دارد. در حضور نورپردازی متمرکز، کسالت را از یک محیط می‌ربایید و فضایی آرام و زیبا رقم می‌زنید.

زیبایی، مهم ترین ارمغان چنین چراغ‌هایی است، بیش از آن که کارایی چنین چراغ‌هایی برایمان مهم باشد، خلق زیبایی مدنظرمان است. شدت این نور زیاد است تا آنجا که نوری سه برابر روشنتر از نور عمومی می‌آفریند. به دلیل کنتراست بالای این نور، عموماً در تکمیل نور عمومی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

صحبت پایانی

اهمیت بازی با نور به قدری است که بسیاری از متخصصان این حوزه دست به قلم برده‌اند و ضرورتش را یادآور شده‌اند. نور که خون را در رگ ویلا به جریان در می‌آورد اگر مغفول بماند یا مورد بی توجهی واقع شود، محیطی سرد و بی‌روح رقم خواهد زد یا در بهترین حالت منظره‌ای خلق خواهد کرد معمول و تکراری.

منبع: اول خونه