استقبال از زمستان با جشن باستانی شب یلدا

شب یلدا یکی از مراسم‌هایی است که در شب اول زمستان برگزار می‌شود و این مراسم علاقمندان زیادی دارد. در این شب می‌توان خاطرات جالب و هیجان‌انگیزی را رقم زد. آداب ور سوم مختلفی در این شب وجود دارد که توسط ایرانیان در قسمت های مختلف اجرا می‌شود. در این شب زیبا می‌توان اوقات خوش و بیادماندنی را در کنار یکدیگر رقم زد. این مراسم در اقصی نقاط کشور برگزار می‌گردد و نمادی از فرهنگ ایرانیان است. 

تاریخچه دقیق این شب مشخص نیست اما به گذشته‌های بسیار دور برمی‌گردد. بسیاری از افراد باستان شناس زمانی در حدود هفت هزار سال را برای این شب در نظر گرفته‌اند. آینن‌های مختلفی در این شب بین ایرانیان انجام می‌شود که موجب زیباتر و مفرح شدن آن گشته است. 

آتش روشن کردن، قصه خوانی بزرگان یکی از زیباترین این رسوم هستند. آماده کردن تنقلات متنوع در این شب و تفالی به حافظ موجب خاظره‌انگیز شدن شب یلدا می‌شود. اصلی‌ترین قسمت هایی که در شب یلدا مورد توجه قرار می‌گیرد میوه‌های شب یلدا و تنقلات است که گذشتگان آن را مایه برکت می‌دانستند. شب یلدا در هر شهری ممکن است با رسوم خاصی پابرجا باشد که برای هر فردی جالب است.

مراسم شب یلدا یا همان شب چله یکی از آداب و رسوم ایران باستان است که از هزاران سال تاکنون به شیوه‌های مختلف، گرامی داشته شده است. همه ما با شب یلدا و جشن‌ها و آداب و رسوم این شب سرد پاییزی آشنا هستیم. تعریف‌های مختلفی از شب یلدا عنوان شده است که بسیاری از آن‌ها، افسانه‌ها و داستان‌های مربوط به اقوام گذشته را بیان می‌کنند. علت نام‌گذاری شب یلدا به بلندترین شب سال، در حقیقت، اختلافی است که در حرکت طبیعی زمین در انتقال از فصل پاییز به فصل زمستان اتفاق می‌افتد که این حرکت، تنها به اندازه یک دقیقه است و به همین دلیل آخرین شب آخرین ماه فصل پاییز را به عنوان بلندترین شب سال نام نهاده‌اند زمانی که باید مراسم شب یلدا را به جا آورد.

آداب و رسوم و مراسم شب یلدا بسیار جذاب و هیجان‌انگیز هستند. همانقدر که مراسم شب کریسمس برای مسیحیان ارزشمند است، ایرانی‌ها هم در هر کجای جهان که زندگی کنند به شب یلدا اهمیت می‌دهند. در حقیقت، شیرینی‌ها و جذابیت‌های فصل پاییز به شب یلدا ختم می‌شود.  شب یلدا، دروازه‌ای برای ورود به یک زمستان رویایی و توصیف‌ناپذیر است. فصل زمستان به آب و هوای سرد و برفی شهرت دارد. چه بهتر که با برگزاری جشن‌ شب یلدا، ورود به این فصل را هرچه با انرژی‌تر و با شکوه‌تر شروع کنیم.

درباره مراسم شب یلدا، آداب و رسوم و کارهایی که می‌توان در این شب زیبا انجام داد، اطلاعات زیادی در دسترس است. همچنین برای شب چله چند تعریف عنوان شده است. به طور مثال برخی گفته‌اند وقتی فصل زمستان آغاز می‌شود، دوره چله به دو دوره چله بزرگ و چله کوچک تقسیم می‌شود. چله بزرگ از اول دی ماه تا دهم بهمن ماه ادامه دارد و چله کوچک از ۱۰ بهمن تا ۳۰ بهمن طول می‌کشد. شاید به دلیل شدت سرمای هوا، این دوره را تقسیم کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: 15 نکته مهم که باید برای فروش خانه رعایت کنید!

نگاهی به تاریخچه مراسم شب یلدا در ایران

مراسم شب یلدا یک سنت باستانی است. این جشن ویژه برای ایرانی‌ها بسیار اهمیت دارد. در منابعی که پیرامون روند تاریخی شب یلدا منتشر شده است، نوشته‌اند که حدود هفت هزار سال پیش، این مراسم اجرا می‌شده است. از آنجائی که حرکت زمین و مطالعات ستاره‌شناسی به شب یلدا ارتباط دارد، یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که در حدود هزاران سال پیش، مردم ایران باستان این مراسم را اجرا می‌کرده‌اند. از طرف دیگر اگر بخواهیم پیشینه تاریخی مراسم شب یلدا را به طور رسمی و قطعی معرفی کنیم، چیزی حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد خواهد بود. در این شب ویژه، آداب و رسوم مختلفی وجود دارد که در تمام شهرهای ایران اجرا می‌شود. اساس اجرای آداب و رسوم شب یلدا یکسان است اما در برخی از شهرها به طور خاص مردم این شب سرد پاییزی را جشن می‌گیرند.

مراسم شب یلدا با چیدن سفره و تهیه خوراکی‌های خوشمزه

زیباترین قسمت‌های مراسم شب یلدا چیدن سفره شب یلدا است. تمام خانواده‌های ایرانی در این شب به یاد ماندنی، سفره‌های زیبا تهیه می‌کنند و آن را با ذوق و سلیقه خاصی تزئین می‌نمایند. سفره‌های شب یلدا معمولاً با خوراکی‌های خوشمزه، میوه‌های رنگارنگ، آجیل، شیرینی، شکلات، چای، قهوه و نوشیدنی‌های گوارا تزئین می‌شود. برخی دیگر از انواع خوراکی‌ها مانند کیک و دسر هم می‌تواند داخل سفره شب یلدا گذاشته شود. چیدن سفره به همراه تمام این خوراکی‌ها، از آداب و رسوم و مراسم شب یلدا محسوب می‌شود. هر فرد می‌تواند با سلیقه شخصی خود این مراسم را اجرا کند.

برای داخل سفره شب یلدا می‌توانید انواع میوه‌های پاییزی با رنگ‌های متنوع را در داخل سبد بچینید یا اطراف آن‌ها را تزئین کنید. میوه‌های انار و هندوانه جزء میوه‌های اصلی در داخل سفره شب یلدا هستند. در حقیقت برگزاری مراسم شب یلدا بدون خوردن انار و هندوانه، لطف چندانی ندارد. برخی ترجیح می‌دهند در سفره شب یلدا از پرتقال، نارنگی، خیار، آناناس، موز یا میوه‌های خاص دیگری نظیر خرمالو هم استفاده کنند.

ایده‌های جذابی وجود دارد که خانم‌ها می‌توانند برای تزئین سفره شب یلدا آن‌ها را به کار ببرند. انارها به زیباترین شکل تزئین می‌شود. همچنین تزئینات خاصی برای برش هندوانه وجود دارد که با اندکی مهارت می‌توان آن‌ها را اجرا کرد. در برخی از شهرها قرار دادن میوه‌هایی مثل لبو و شلغم در سفره، جزء مراسم شب یلدا محسوب می‌شود. سفره شب یلدا با نمای بسیار زیبا تقریباً اشتها برانگیز است. بنابراین اگر بتوانید کیک و شیرینی هم داخل سفره بگذارید بسیار جذاب‌تر خواهد بود.

بیشتر بخوانید: ایده‌های دکوراسیون که باعث آرامش بیشتر شما می‌شوند!

مراسم شب یلدا و شعرخوانی

یکی از کارهایی که می‌توان در مراسم شب یلدا انجام داد و حس و حال شاعرانه‌ای به جمع دوستانه و خانوادگی بخشید، شعرخوانی، شاهنامه‌خوانی و حافظ‌خوانی است. شعر خوانی باعث می‌شود روحیه و انگیزه بهتری برای ورود به فصل زمستان پیدا کنید. در این مراسم باستانی، بزرگترهای فامیل دور هم جمع می‌شوند و در حالی که اطراف سفره نشسته‌اند سعی می‌کنند شعر بخوانند یا قسمت‌هایی از شاهنامه را بخوانند یا حتی فال حافظ بگیرند. خواندن فال حافظ، اشعار سعدی یا شعرهای قدیمی که معنا و مفهوم آموزشی و فلسفی دارند، حس و حال مراسم شب یلدا را متفاوت‌تر می‌کند. این مراسم در شهرهای مختلف تقریباً به یکدیگر شبیه هستند اما ممکن است در برخی از جزئیات با یکدیگر تفاوت داشته باشند. برخی از خانواده‌ها تمایل دارند که علاوه بر شعرخوانی، داستان و افسانه‌های کهن ایرانی را هم برای یکدیگر تعریف کنند.

اگر نگاهی به مراسم شب یلدا و توضیحاتی که در قسمت فوق بیان کردیم بیندازید متوجه می‌شوید که هدف اصلی این مراسم، گرمی بخشیدن به کانون خانواده‌ها است و اینکه به بزرگترها احترام گذاشته شود و از تجربیات و سخنان آن‌ها بتوان بهره گرفت.

مراسم شب یلدا برای عروس

یکی از کارهایی که در مراسم شب یلدا بسیار اهمیت دارد و در تمام شهرهای ایران هم به آن پایبند هستند مراسم شب یلدا برای عروس است. برای زوج‌های جوان که به تازگی ازدواج کرده‌اند، هدایای مختلفی از سوی خانواده عروس و داماد تهیه می‌شود. هدیه‌ها به زیباترین شکل تزئین شده و به همراه سبد میوه شب یلدا، آجیل، دسته گل، شیرینی و ... به خانه عروس برده می‌شوند. خانواده عروس و داماد همراه یکدیگر در مراسم شب یلدا شرکت می‌کنند. انواع هدیه‌های مختلف از طلا و جواهر گرفته تا لباس، لوازم آرایشی یا لوازم منزل را می‌توان برای هدیه شب یلدا ویژه نوعروسان خریداری کرد. زیباترین تزئینات برای هدایای شب یلدا در این قسمت اجرا می‌شود. معمولاً موسسات تشریفات مجلس برای شب یلدا ویژه نوعروسان، پیشنهادهای خاص و شگفت‌انگیزی دارند که هر کسی را سر ذوق می‌آورد.

نگاهی بر آداب و رسوم و مراسم شب یلدا در استان مازندران

آداب و رسوم و مراسم شب یلدا در مازندران هم مثل سایر شهرهای ایران، جذاب و تماشایی است. خانواده‌های مازندرانی سعی می‌کنند در شب چله به دیدن بزرگترها بروند و در کنار آن‌ها اطراف سفره شب یلدا بنشینند، خوراکی‌های خوشمزه را میل کنند و مراسم شعرخوانی را برگزار نمایند. در سفره شب یلدای خانواده‌های مازندرانی، میوه‌های رنگارنگ از انار و هندوانه گرفته تا شیرینی‌ها و آجیل دیده می‌شود همانند سفره‌های شب یلدا که در سایر شهرها مرسوم است. در مازندران، مراسم شب یلدا برای نوعروسان هم اجرا می‌شود.

برای دختران جوان و نوعروسان از طرف خانواده داماد، هدایایی تهیه می‌شود و به زیباترین شکل تزئین می‌گردد. یکی از رسوماتی که برای تزئین هدیه نوعروسان مرسوم می‌باشد، تزئین یک ماهی بزرگ است که به همراه هدیه به خانه نوعروسان یا دختران جوان که دوران نامزدی خود را می‌گذراند فرستاده می‌شود. خانواده‌های مازندرانی عقیده دارند که این هدیه‌ها باعث می‌شود خیر و برکت برای زندگی آینده زوج‌های جوان فراهم شود.

بیشتر بخوانید: خرید آکواریوم خانگی و نکاتی که باید بدانید!

سخن پایانی

مراسم شب یلدا یکی از خاص‌ترین مراسم ایرانیان است. شب یلدا یک جشن به یادماندنی در طولانی‌ترین شب سال است و می‌توان گفت به اندازه مراسم عید نوروز، اهمیت دارد. در این شب خاطره‌انگیز، آداب و رسوم مختلفی اجرا می شود. چیدن سفره شب یلدا با میوه‌های رنگارنگ، شیرینی، آجیل، کیک و دسر، نوشیدنی‌ها و حتی بستنی‌های رنگی، در هر خانواده مرسوم است. شب یلدا یعنی پاییز را با تمام زیبایی‌ها پشت سر بگذارید و برای ورود به سرمای زمستان و تماشای مناظر رویایی آن آماده شوید.

منبع: اول خونه