سنگ گرانیت از کنار هم قرار گرفتن خرمنی از دانه‌های درشت رنگی کریستال کوارتز تشکیل شده است و در زمره سنگ‌های آذرین طبقه‌بندی می‌شود. این سنگ در بسیاری از نقاط جهان جهت مصارف متعدد مورد استفاده قرار می‌گیرد و پس از بازالت به ‌عنوان یکی از فراوان‌ترین و سخت‌ترین سنگ‌های ساختمانی محسوب می‌شود. سنگ‌های گرانیت کاربرد گسترده‌ای در مجسمه‌سازی، ساختمان‌سازی، ساخت سنگ قبر و صنایع مختلف دارند.

فرآیند تشکیل سنگ گرانیت

با پیروی از چند قانون ساده، فرآیند جذاب تشکیل سنگ گرانیت ایجاد می‌گردد که تفاوت در جزئیات این قوانین سبب تشکیل سنگ‌های گرانیت مختلف می‌شود. با سرد شدن آهسته ماگمای فلسیک غنی از سیلیس در زیر سطح زمین، سنگ گرانیت تشکیل می‌شود. در واقع پس از نفوذ ماگمای فلسیک به داخل سنگ‌های کم عمق و با سرد شدن آنها کریستال‌های تقریبا" بزرگ کوارتز و کانی‌های جانبی آمفیبول و فلدسپات ایجاد می‌شود.

با توجه به عدم یکسان بودن ترکیب ماگما در گرانیت‌های مختلف موجود در محیط اطراف تشکیل کریستال‌های متفاوت با یکدیگر به وجود خواهد آمد. در صورت خنک بودن سنگ اطراف، چون زمان سرد شدن کم است بلورهای تشکیل شده نیز کوچک‌تر خواهد شد.

جالب است بدانید در سنگ گرانیت هیچ گونه رگه و نواری دیده نمی‌شود و تشکیل آن به ‌صورت یک توده جامد است که این امر یکی از دلایل تفاوت شکل ظاهری آن با سنگ‌‌‌‌های دیگر است.

سنگ‌های گرانیت چه ویژگی‌هایی دارند؟

تنوع بالای سنگ‌های گرانیت از جهت طرح، بافت و رنگ در طبیعت موجب شده تا بتوان از این متریال جهت زیباسازی در صنعت ساخت و ساز استفاده کرد. رنگ‌های متنوع این سنگ دست مصرف‌کننده را برای انتخاب باز می‌گذارد و استفاده از این سنگ در فضا موجب ایجاد هارمونی می‌گردد. از جمله رایج‌ترین رنگ‌های سنگ گرانیت می‌توان به سفید، خاکستری، سبز، قرمز و مشکی اشاره کرد.

سنگ‌های گرانیت از دوام و ماندگاری بالایی برخوردار هستند و در برابر ضربه، حرارت و خش مقاومت بالایی دارند. همچنین جذب آب این نوع سنگ پایین است و این ویژگی سبب شده است تا بتوان از آن در قسمت‌های مختلف ساختمان استفاده کرد.

تراکم مولکولی زیادی که از وجود مواد معدنی سخت در این نوع سنگ حاصل شده موجب می‌گردد تا از سرسخت‌ترین سنگ‌های ساختمانی محسوب شود. در این صورت به‌ منظور برش آن در چندین مرحله لازم است از ماشین‌های برش که به الماس‌های مخصوص مجهز است استفاده شود.

سنگ گرانیت به دلیل مقاومت بالا توان تحمل وزن قابل توجهی را دارد.

سختی زیاد در گرانیت موجب شده تا در برابر سایش مقاومت بالایی داشته باشد. اما بعد از ساب به ‌وسیله‌ پولیشرهای مرغوب سطح آن بسیار زیبا و صیقلی می‌شود.

از آنجائیکه سنگ گرانیت در کشور ایران به ‌وفور یافت می‌شود در مقایسه با سنگ‌های دیگر قیمت مناسبی دارد و هزینه‌های مربوط به نگهداری آن نیز پایین تر است.

سنگ‌های گرانیت با سایر مصالح همخوانی دارند و قابلیت استفاده در کنار فولاد، چوب و شیشه را دارند. به همین جهت می‌توان از آن به‌ عنوان یک متریال مکمل در ساختمان استفاده کرد زیرا در حین حفظ زیبایی خود با سایر مصالح نیز سازگاری پیدا می‌کند.

علاوه بر خود سنگ گرانیت از گرانیت‌های خرد شده می‌توان در راه‌آهن، راه‌سازی ساخت پایه‌ها و هرجایی که نیاز به پرکردن داشته باشد استفاده کرد و زیبایی فضا را دو چندان نمایش داد.

براساس آزمایش‌هایی که بر روی گاز رادون موجود در سنگ گرانیت انجام شده است به این نتیجه دست‌یافته‌اند که میزان این گاز در حدی نیست که برای سلامتی انسان مضر باشد.

میزان آسیب‌‌پذیری و لک‌شدن سنگ‌های گرانیت

احتمال آسیب ‌دیدن سنگ گرانیت همانند سنگ‌های دیگر با گذشت زمان وجود دارد. یکی از عواملی که موجب آسیب‌ دیدن این نوع سنگ می‌شود، وارد شدن ضربه‌های شدید به سطح آن است که موجب ترک‌ برداشتن و تغییر در شکل ظاهری سنگ می‌شود و البته می‌توان مجددا" آن را با استفاده از چسب سنگ ترمیم کرد. همچنین احتمال لک ‌شدن سنگ گرانیت در صورتی که خوب آب‌بندی نشود و در تماس طولانی با رطوبت باشد وجود دارد. احتمال لک ‌شدن سنگ‌های گرانیت با رنگ‌های روشن بیشتر از رنگ‌های تیره است. بنابراین به‌ منظور پیشگیری از لک‌ شدن این سنگ‌ها بهتر است بلافاصله اگر آب یا هر ماده دیگری بر روی آن ریخته شد تمیز شود.

گرانیت تا چه حد در برابر حرارت و خش مقاومت دارد؟

از آنجائیکه گرانیت به ‌عنوان یک سنگ سخت شناخته می‌شود حتی با تیغه چاقو هم نمی‌توان آن را خراش داد. خراش‌ دادن این سنگ تنها با استفاده از ابزارهای مخصوص امکان‌پذیر است. گرانیت در برابر حرارت تا دمای 150 تا 200 درجه سانتیگراد مقاومت بالایی دارد. اما در مقابل گرم و سرد شدن و تغییرات دما احتمال ایجاد ترک بر روی آن وجود دارد و مقاومت بالایی نشان نمی‌دهد.

میزان لغزندگی و تخلخل سنگ گرانیت

در ارتباط با تخلخل سنگ‌های گرانیت باید گفت که تخلخل بیشتر این سنگ‌ها صفر است. تخلخل در اغلب سنگ‌های گرانیت که سختی آنها مانند سختی الماس می‌باشد کمتر است و آن دسته از سنگ‌های گرانیت که تخلخل بیشتری دارند به‌ صورت ضدآب مشاهده می‌شوند و برای استفاده در کانتر مناسب هستند. میزان لغزندگی در سنگ گرانیت با نوع پرداخت آن ارتباط مستقیم دارد. بدین معنا که هرچه صیقلی‌تر باشد لغزنده‌تر است و در صورت انجام پرداخت‌های تیشه‌ای روی آن میزان لغزندگی کاهش پیدا می‌کند. در این صورت انتخاب خوبی برای ساخت پله و کفپوش می‌باشد و می‌توان از آن برای طراحی بخش‌هایی‌ از ساختمان استفاده کرد.

تشابه سنگ گرانیت با سنگ‌های دیگر

سنگ کریستال چینی از جمله سنگ‌های ساختمانی است که از نظر استحکام و مقاومت همانند سنگ گرانیت است و در صورت قرارگیری در شرایط نامساعد جوی استحکام بالایی از خود نشان می‌دهد. از آنجایی که تراکم بالایی دارد و درصد تخلخل در آن کم است می‌توان پرداخت‌های مختلف را بر روی آن انجام داد و قابلیت استفاده در قسمت‌های داخلی و خارجی ساختمان را دارد. این سنگ در مقایسه با سنگ گرانیت ضعیف‌تر است. در میان انواع مختلف سنگ‌ها شبیه‌ترین سنگی که به سنگ گرانیت وجود دارد سنگ بازالت می‌باشد که ویژگی‌های مشترک زیادی با سنگ گرانیت دارد و این سنگ هم از جمله سنگ‌های آذرین محسوب می‌شود.

بررسی تفاوت سنگ گرانیت با سنگ بازالت

با وجود شباهت‌های زیادی که بین سنگ گرانیت و سنگ بازالت وجود دارد بین آنها تفاوت‌هایی مشهود است که آنها را بررسی می‌کنیم.

گرانیت پلوتونیک است و شکل‌گیری آن در اعماق زمین است. حال آنکه بازالت آتشفشانی می‌باشد و در سطح زمین ایجاد می‌شود.

تشکیل گرانیت فقط در زمین است اما امکان به وجود آمدن بازالت علاوه بر زمین در کره‌های دیگر نیز وجود دارد.

زمان فرآیند تشکیل گرانیت و بازالت با هم متفاوت است. در واقع تشکیل این فرآیند در سنگ بازالت سریع‌تر است و بین چند روز تا چند سال ممکن است به طول انجامد. حال آنکه سرد و سخت شدن سنگ گرانیت میلیون‌ها سال طول می‌کشد.

از دیگر تفاوت‌های گرانیت و بازالت رایج بودن آنها در پوسته‌های مختلف است. به طوری که گرانیت در پوسته قاره‌ای و بازالت در پوسته اقیانوسی رایج است.

چه معادنی در ایران سنگ گرانیت استخراج می‌کنند؟

در کشور ایران معادن زیادی در حال استخراج سنگ گرانیت می‌باشند که از جمله آنها می‌توان به معادن زاهدان، اصفهان، بروجرد و خراسان اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین عواملی که بر قسمت سنگ گرانیت تاثیر بسزایی دارد مسافت بین معدن و کارخانه فرآوری شده می‌باشد.

معایب استفاده از سنگ گرانیت در نمای ساختمان

عنصر آهن در سنگ گرانیت اکسیده می‌شود و زنگ می‌زند.

به دلیل وجود آهن در سورت‌های سنگ گرانیت در صورتی که از آن جهت سنگ نما و یا در فضاهای باز ساختمان استفاده کنید به مرور زمان و بر اثر بارش باران بر روی سنگ زنگ‌زدگی دیده می‌شود و تا حدود زیادی شکل ظاهری آن تغییر پیدا کرده و از زیبایی نمای ساختمان کاسته می‌شود.

سنگ گرانیت چسبندگی مناسبی ندارد

از آنجائیکه ضریب تخلخل در این نوع سنگ‌ها کم است و در ساختار سنگ سوراخ‎‌های ریزی وجود ندارد بنابراین قدرت چسبندگی آن کم است. در صورت استفاده در دیوار نمای ساختمان ممکن است با گذشت زمان ناپایدار شود و احتمال جدا شدن آن از سطح سیمان و سقوط سنگ افزایش پیدا می‌کند. به منظور پیشگیری از این اتفاق در دوره‌ای از روش پیچ کردن سنگ گرانیت به نما استفاده می‌کردند.

وزن سنگ گرانیت زیاد است

سنگ گرانیت دارای وزن بالایی است به همین جهت در صورتی که در ساختمان مورد استفاده قرار گیرد موجب افزایش وزن کلی ساختمان می‌شود. سنگین بودن وزن گرانیت در کنار ویژگی عدم چسبندگی آن که گفته شد از عوامل احتمال سقوط این سنگ‌ها در ساختمان‌‌سازی است. به همین جهت شهرداری به منظور ایجاد ایمنی در ساختمان در صورتی اجازه استفاده از سنگ گرانیت را در نمای ساختمان می‌دهد که از روش پیچ‌کردن سنگ به دیوار استفاده شود.

چگونگی کاربرد سنگ گرانیت در ساختمان

سنگ گرانیت نمونه‌ای از انواع سنگ‌های ساختمانی است که می‌توان از آن در هر دو فضای داخلی و فضای خارجی ساختمان استفاده کرد. از مهم‌ترین کاربردهای این سنگ به‌ صورت پرداخت شده و یا با سطح ناهموار می‌توان به ساخت سنگ پله ساختمان، طراحی سنگ‌فرش پیاده‌رو به صورت زیبا و متفاوت، طراحی سینک روشویی خانه‌های مدرن، ساخت سینک آشپزخانه با شکل و طرح متفاوت و محوطه‌سازی فضای ساختمان اشاره کرد. استفاده از سنگ گرانیت در ساختمان به دلیل داشتن ویژگی‌های مثبت که در قبل‌تر گفته شد چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند و زیبایی شکل ظاهری فضاهای گوناگون را دو چندان نمایش می‌دهد.

منبع: اول خونه